Παγώστε το χρόνο. Βάλτε στην… κατάψυξη τα ωάριά σας!
Σήμερα, ολοένα και περισσότερες γυναίκες αποφασίζουν να τεκνοποιήσουν σε όλο και μεγαλύτερες ηλικίες.
Είναι πολύ συχνό φαινόμενο στις μέρες μας πολλές γυναίκες να αναβάλλουν τη δημιουργίας οικογένειας και την απόκτηση παιδιών μετά την ηλικία των 35-40 χρόνων, κυρίως λόγω σπουδών, καριέρας, επαγγελματικών υποχρεώσεων, τρόπου ζωής κλπ.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η γονιμότητα της γυναίκας μειώνεται σταδιακά μέχρι τα 35 και με ταχείς ρυθμούς στη συνέχεια, πολλές γυναίκες που προσπαθούν να τεκνοποιήσουν σε αυτές τις ηλικίες δυσκολεύονται αρκετά, καταφεύγοντας τελικά μετά από αρκετές προσπάθειες εξωσωματικής, στην επιλογή της δωρεάς ωαρίων.
Ποιες εξετάσεις πρέπει να κάνει μια γυναίκα για να ελέγξει τη γονιμότητά της και σε ποια ηλικία;
Όπως είναι γνωστό, σημαντικό ρόλο στην ιατρική παίζει η πρόληψη. Στην εποχή μας είναι πλέον δυνατόν να ελέγξουμε με συγκεκριμένες εξετάσεις τη γονιμότητα μιας γυναίκας (δηλαδή πόσο εύκολα μπορεί να μείνει έγκυος) και οι οποίες καλό θα ήταν να γίνονται από νωρίς, πριν την ηλικία των 30 χρόνων και σίγουρα όχι μετά την ηλικία των 35. Γνωρίζοντας με αυτόν τον τρόπο πόσο γόνιμη είναι η κάθε γυναίκα, η ίδια είναι σε θέση να προγραμματίσει καλύτερα το μέλλον της.
Οι εξετάσεις που θα πρέπει να κάνει για να ελέγξει τη γονιμότητά της είναι ο ορμονικός έλεγχος γονιμότητας (FSH, LH, TSH, Ε2, DHEA-S, Δ4, PRL και AMH) και το διακολπικό υπερηχογράφημα, με το οποίο ελέγχεται η υφή και το μέγεθος των ωοθηκών, καθώς επίσης και ο αριθμός των άτρητων ωοθυλακίων.
Η συνεκτίμηση του ορμονικού ελέγχου με το διακολπικό υπερηχογράφημα, δίνει μια πολύ καλή εικόνα της γονιμότητας μιας γυναίκας. Έτσι, έχοντας όλα τα δεδομένα, μπορούμε να τη συμβουλεύσουμε σωστά.
Είναι η διακασία ασφαλής;
Η κατάψυξη ωαρίων έχει αποδειχθεί γενικά ασφαλής, είναι σημαντικό για τις γυναίκες που εξετάζουν το ενδεχόμενο κατάψυξης ωαρίων να συμβουλεύονται έναν γυναικολόγο εξειδικευμένο σε θέματα γονιμότητας. Αυτός μπορεί να παρέχει εξατομικευμένες πληροφορίες με βάση το ιατρικό ιστορικό κάθε γυναίκας. Όσον αφορά την αποτελεσματικότητα της χρήσης κατεψυγμένων ωαρίων για τη σύλληψη, ποικίλλει. Παράγοντες όπως η ηλικία της γυναίκας κατά τη στιγμή της κατάψυξης μπορεί να επηρεάσουν την πιθανότητα επιτυχίας. Γεγονός που σημαίνει ότι όσο πιο νέα είναο μια γυναίκα όταν καταψύχει τα ωάριά της τόσο αυξάνονται τα ποσοστά επιτυχίας της μεθόδου.
Με ποιο τρόπο επηρεάζεται η γονιμότητα μιας γυναίκας;
Έχοντας τη γνώση ότι η προχωρημένη αναπαραγωγική ηλικία της γυναίκας είναι ο περισσότερο επιβαρυντικός παράγοντας για την απόκτηση ενός παιδιού, είτε φυσιολογικά, είτε με κάποια μέθοδο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (σπερματέγχυση ή εξωσωματική γονιμοποίηση) λόγω της φτωχότερης σε αριθμό και ποιότητα παραγωγής ωαρίων, οι γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, πολύ δύσκολα μένουν έγκυες και αποτυγχάνουν πολύ εύκολα όταν υποβάλλονται σε εξωσωματική γονιμοποίηση. Παράγουν δηλαδή αφενός μικρό αριθμό και αφετέρου χαμηλής ποιότητας ωάρια, με συνέπεια τη δημιουργία εμβρύων κακής ποιότητας, τα οποία μοιραία οδηγούν την προσπάθεια σε αποτυχία και αυξάνουν τον κίνδυνο της αποβολής, ακόμα και στην περίπτωση κάποιας επιτυχημένης προσπάθειας.
Πως μπορούμε να εξασφαλίσουμε επιτυχή εγκυμοσύνη σε μεγαλύτερες ηλικίες;
Τα αποτελέσματα από τη χρήση κρυοσυντηρημένου ανθρωπίνου σπέρματος και εμβρύων είναι ιδιαίτερα καλά τις τελευταίες δεκαετίες. Οι τεχνικές για τη κρυοσυντήρηση ωαρίων έχουν βελτιωθεί θεαματικά στις μέρες μας μαζί με τα ποσοστά κυήσεων από έμβρυα προερχόμενα από κρυοσυντηρημένα ωάρια.
Η σύγχρονη μέθοδος της υαλοποίησης (vitrification) για την κρυοσυντήρηση ωαρίων, αυξάνει σημαντικά τόσο τα ποσοστά επιβίωσης, όσο και γονιμοποίησής τους.
Σημαντική προϋπόθεση στην “επιβίωση” των ωαρίων, τη γονιμοποίηση και τη δημιουργία εμβρύων κατάλληλων για εγκυμοσύνη, είναι σε κάθε περίπτωση η ποιότητα των ωαρίων που καταψύχονται. Συνεπώς, όσο νεότερη είναι η γυναίκα που αποφασίζει την κατάψυξη των ωαρίων της, τόσο αυξάνονται τα ποσοστά επιτυχίας για εγκυμοσύνη στο μέλλον. Τα ποσοστά κυήσεων με έμβρυα που προέρχονται από κατεψυγμένα ωάρια είναι λίγο μικρότερα από τα αντίστοιχα με φρέσκα ωάρια. Όσον αφορά δε, την απόφαση για κατάψυξη ωαρίων, μπορεί να την πάρει κάθε γυναίκα με την ενηλικίωσή της.
Ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους αξίζει μια γυναίκα να επιλέξει την κρυοσυντήρηση ωαρίων της;
Η φυσιολογική υπογονιμότητα σε μεγαλύτερες ηλικίες είναι σαφέστατα ένας πολύ σημαντικός λόγος. Πιο συγκεκριμένα όμως, η μέθοδος προτείνεται κυρίως σε:
- γυναίκες με διαπιστωμένη προδιάθεση για πρόωρη εμμηνόπαυση (συνήθως είναι κληρονομική)
- γυναίκες που θέτουν ως προτεραιότητα την καριέρα
- γυναίκες χωρίς σύντροφο, με επιφυλάξεις για τη δημιουργία μονογονεϊκής οικογένειας
- γυναίκες που πάσχουν από καρκίνο και πρόκειται να υποβληθούν σε χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία, τα οποία προκαλούν βλάβες στις ωοθήκες και τα ωάριά τους και, συνεπώς, υπογονιμότητα
- γυναίκες με σημαντικά και χρόνια προβλήματα υγείας
- γυναίκες που αρνούνται λόγω ηθικών ή θρησκευτικών λόγων να συναινέσουν στην κρυοσυντήρηση ή καταστροφή των πλεοναζόντων εμβρύων που δημιουργούνται κατά την εφαρμογή των μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στην οποία κατέφυγαν λόγω υπογονιμότητας.
Τι είναι η κρυοσυντήρηση ωαρίων και πως πραγματοποιείται;
Η διαδικασία για τη λήψη και κρυοσυντήρηση ωαρίων, απαιτεί αρχικά τη διέγερση των ωοθηκών της γυναίκας με τη χορήγηση γοναδοτροπινών και την ταυτόχρονη υπερηχογραφική παρακολούθησή της. Κατόπιν, γίνεται η λήψη των ωαρίων υπό αναισθησία και με τη χρήση κολπικού υπερηχογράφου. Ο αριθμός των ωαρίων που λαμβάνεται είναι συνήθως μεγάλος και άρα ικανοποιητικός στις νεότερες γυναίκες, ενώ είναι μικρότερος σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας και μπορεί να χρειαστούν περισσότερες από μία ωοληψίες.
Αφού γίνει η λήψη, τα ωάρια καταψύχονται σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία με τη μέθοδο της υαλοποίησης (vitrification), η οποία προσφέρει πολύ καλά ποσοστά επιβίωσης μετά την απόψυξή τους και ταυτόχρονα, υψηλά ποσοστά κυήσεων.
Στη συνέχεια, τα ωάρια τοποθετούνται σε διαλύματα με ειδικούς κρυοπροστατευτικούς παράγοντες, καταψύχονται και αποθηκεύονται σε υγρό άζωτο, σε θερμοκρασία -196ºC. Σε αυτές τις συνθήκες τα ωάρια μπορούν να διατηρηθούν αρχικά για 5 χρόνια σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο (πρακτικά θα μπορούσαν να διατηρηθούν επ’ άοριστον), ενώ το ποσοστό των κρυοσυντηρημένων ωαρίων που είναι κατάλληλα για θεραπεία μετά την απόψυξή τους, ποικίλει ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας και την ποιότητά τους.
Είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι οι κίνδυνοι για τη γυναίκα που υποβάλλεται στη διαδικασία λήψης ωαρίων είναι μηδαμινοί, ενώ τα παιδιά που γεννιούνται από αποψυγμένα ωάρια δεν διαφέρουν από εκείνα της εξωσωματικής με φρέσκα ωάρια.
Χάρη σε αυτή τη μέθοδο, αν μια γυναίκα αποφασίσει να τεκνοποιήσει μετά τα 40 για τους δικούς της λόγους (σπουδές, σύντροφος, υγεία, lifestyle κλπ.) και δεν τα καταφέρει με φυσικό τρόπο, είναι πολύ πιο πιθανό να επιτύχει εγκυμοσύνη εάν έχει προνοήσει στην ηλικία των 20 και 30 ετών να καταψύξει τα ωάριά της. Θα μπορούσαμε να προσομοιάσουμε την κρυοσυντήρηση ωαρίων, με την ασφάλεια ζωής. Την επιλέγει η γυναίκα για προληπτικούς λόγους, χωρίς να είναι βέβαιο ότι θα της χρειαστεί, ωστόσο της απαλύνει το άγχος της τεκνοποίησης και της προσφέρει τη δυνατότητα να παίρνει τις σωστές αποφάσεις για τη ζωή της χωρίς την πίεση του χρόνου αλλά και δίχως να χρειαστεί να καταφύγει στη λύση της δωρεάς ωαρίων. Πάντα στη διάθεσή της, τα κατεψυγμένα ωάριά της θα λύσουν το πρόβλημα προφέροντας μια επιτυχημένη εγκυμοσύνη αλλά και την ικανοποίηση για τις σωστές αποφάσεις που η ίδια πήρε κάποτε.
