Υπάρχουν κάποιες χημικές ουσίες στις οποίες όλοι είμαστε εκτεθειμένοι καθημερινά και μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη γονιμότητα μας. Μάθετε ποιες είναι αυτές.
Στην καθημερινή μας ζωή, όλοι ερχόμαστε σε επαφή με πολλά και διαφορετικά χημικά είτε μέσα από τα προϊόντα που χρησιμοποιούμε, είτε μέσα από τις τροφές που καταναλώνουμε. Οι περισσότερες από αυτές τις χημικές ουσίες δεν προκαλούν κάποια συγκεκριμένη βλάβη, στα συνηθισμένα επίπεδα στα οποία είμαστε εκτεθειμένοι, ωστόσο έρευνες μας πληροφορούν ότι υπάρχει μια συγκεκριμένη ομάδα κοινών χημικών ουσιών που ενοχοποιείται για την υπογονιμότητα. Ονομάζονται Χημικές Ουσίες Ενδοκρινικής Διαταραχής, γνωστές ως EDC (Endocrine Disrupting Chemicals) και επηρεάζουν τόσο την ποιότητα του σπέρματος, όσο και των ωαρίων.
Που εμφανίζονται
Τα EDC εμφανίζονται στο εξωτερικό περιβάλλον, αλλά και στις τροφές που καταναλώνουμε. Μερικά από τα πιο κοινά είδη EDC είναι η BPA, οι φθαλικές ενώσεις και τα parabens. Οι φθαλικές ενώσεις περιέχονται με διαφορετικές μορφές στη σύνθεση πολλών καλλυντικών και προϊόντων προσωπικής υγιεινής, όπως σαμπουάν conditioner, βαφές, αποσμητικά και προϊόντα μακιγιάζ. Είναι βασικό συστατικό των αρωμάτων (DEP, φθαλικό διαιθύλιο), και επίσης βρίσκονται σε μεγάλες ποσότητες στα βερνίκια νυχιών, (DBP, φθαλικός διβουτυλεστέρας).
Πώς συνδέονται οι χημικές ουσίες με την υπογονιμότητα
Οι φθαλικές ενώσεις είναι χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται ως πλαστικοποιητές κυρίως στη βιομηχανία πλαστικών αλλά και καλλυντικών. Οι ουσίες αυτές δε δεσμεύονται στα πλαστικά, ως εκ τούτου, απελευθερώνονται συνεχώς στον αέρα, στα τρόφιμα ή στα υγρά. Απορροφώνται από το δέρμα και έχουν κατηγορηθεί για διαταραχές στο αναπαραγωγικό, ανοσοποιητικό και ορμονικό σύστημα.
Οι ενώσεις αυτές, είναι εξωγενείς ουσίες που η χημική δομή τους μοιάζει με εκείνη των φυσικών ορμονών του οργανισμού. Γι’ αυτό μπορούν να «μιμηθούν» τις ορμόνες, ανατρέποντας έτσι τη φυσιολογική – ομαλή λειτουργία τους.
Χημικές ουσίες και λειτουργία των ωοθηκών
Πολλές έρευνες έχουν πραγματοποιηθεί σχετικά με την προγεννητική έκθεση σε χημικές ουσίες. Προηγούμενες μελέτες, έχουν δείξει τις δυσμενείς για την υγεία επιπτώσεις της προγεννητικής έκθεσης στη χημική ουσία δισφαινόλη Α (BPA), ωστόσο λίγες είναι οι ενδείξεις για τις επιπτώσεις της στη λειτουργία των ωοθηκών ειδικότερα.
Σύμφωνα με τους ερευνητές της μελέτης που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Reproduction, η ανάπτυξη και η λειτουργία των ωοθηκών αντιπροσωπεύει ένα πολύπλοκο συντονισμό διαδικασιών, ο οποίος ξεκινά στις αρχές της προγεννητικής ανάπτυξης. Προκειμένου να διαπιστωθεί, λοιπόν, εάν η προγεννητική περιβαλλοντική έκθεση στη δισφαινόλη Α μπορεί πράγματι να αποτελέσει απειλή για τη λειτουργία των ανθρώπινων ωοθηκών, οι ερευνητές από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βοστώνης (BUSM) διεξήγαγαν μια έρευνα από το 2000 έως τον Ιούνιο του 2018, για να εξετάσουν την υπάρχουσα βιβλιογραφία γύρω από την προγεννητική έκθεση στη BPA.
Σύμφωνα με τον επίκουρο καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας στο BUSM , Shruthi Mahalingaiah, υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις για τις επιπτώσεις αυτής της έκθεσης σε μια ιδιαίτερα ευάλωτη περίοδο ανάπτυξης, όπως η προγεννητική. Η κατανόηση της επίδρασης που έχει η έκθεση στη BPA στη λειτουργία των ωοθηκών μπορεί να συμβάλει στην καλύτερη θεραπευτική προσέγγιση για ασθένειες και διαταραχές, όπως η πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια και η υπογονιμότητα.
9 απλοί τρόποι για να προστατευτείτε από τις επικίνδυνες χημικές ουσίες
Οι τρόποι με τους οποίους ερχόμαστε σε επαφή με τις χημικές ουσίες που επηρεάζουν τη γονιμότητα είναι πολλοί. Κάποιες από αυτές τις ουσίες συνδέονται με την καθημερινή προσωπική μας φροντίδα, αλλά κάποιες ξεκινούν και από το πιάτο μας. Οι δεύτερες, περιέχονται σε επεξεργασμένες και πλούσιες σε λιπαρά τροφές, ενώ εκλύονται κι όταν ζεσταίνουμε τρόφιμα μέσα σε πλαστικά δοχεία στο φούρνο μικροκυμάτων. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει τρόπος να αποφύγει κανείς την επαφή με τέτοιου είδους ουσίες, γι’ αυτό, το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να περιορίσουμε την έκθεσή μας σε αυτές, στο ελάχιστο δυνατό.
1. Δώστε προσοχή στο σωστό πλύσιμο των λαχανικών
Επειδή τόσο τα λαχανικά όσο και τα φρούτα που καταναλώνουμε καθημερινά έχουν ψεκαστεί με πολλές χημικές ουσίες, καλό θα ήταν να πλένετε επιμελώς τα τρόφιμα αυτά πριν τα καταναλώσετε.
2. Αποφύγετε τα τυποποιημένα τρόφιμα
Οι χημικές ουσίες EDC υπάρχουν σε μεγάλη ποσότητα τόσο στις κλασικές κονσέρβες, όσο και στις πλαστικές συσκευασίες των τροφίμων. Έτσι, όπου είναι δυνατόν, αποφεύγετε τα τυποποιημένα και προσυσκευασμένα τρόφιμα.
3. Διαβάστε με προσοχή τις συσκευασίες
Πριν την κατανάλωση, διαβάστε τις ετικέτες σε όλα τα προϊόντα διατροφής και αποφύγετε εκείνα με ορισμένα πρόσθετα, συντηρητικά και αντιβακτηριακούς παράγοντες.
4. Περιορίστε τα «ύποπτα» λιπαρά
Κάποια από τα λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός, ο τόνος ή η σαρδέλα καθώς και τα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά κρέατα, ενδέχεται να περιέχουν υψηλότερες ποσότητες EDC. Γι’ αυτό καλό θα ήταν να περιορίσετε την κατανάλωση των συγκεκριμένων τροφών.
5. Μην ζεσταίνετε τα γεύματά σας σε πλαστικά σκεύη
Τα πλαστικά δοχεία λήψης περιέχουν EDC. Όταν ζεσταίνουμε το γεύμα μας σε ένα τέτοιο δοχείο οι χημικές ουσίες EDC απορροφούνται μαζί με την τροφή. Γι’ αυτό προτιμήστε να θερμαίνετε το φαγητό σας σε γυάλινα δοχεία. Να θυμάστε επίσης ότι τα πλαστικά δοχεία που διαφημίζονται ως «χωρίς BPA» μπορεί να περιέχουν άλλα EDC, τα οποία μπορεί να είναι εξίσου επιβλαβή.
6. Αποφύγετε τις πλαστικές φιάλες
Οι πλαστικοποιητές που περιέχουν EDC χρησιμοποιούνται στην κατασκευή πλαστικών μπουκαλιών πόσιμου νερού και αναψυκτικών. Προτιμήστε να καταναλώνετε νερό ή αναψυκτικά από γυάλινα ή σκληρά πλαστικά μπουκάλια, ή ακόμα καλύτερα από γυάλινα. Επίσης αποφύγετε να πίνετε από μπουκάλια νερού μίας χρήσης που έχουν παραμείνει σε ζεστό περιβάλλον, μια που το νερό θα έχει απορροφήσει σημαντικά επίπεδα EDC από το πλαστικό.
7. Αερίστε σωστά τους χώρους σας
Αποσμητικά χώρου, ισχυρά χημικά, σπρέι, βαριά αρώματα, πλαστικές μυρωδιές και καπνοί, καθώς και σωματίδια που απελευθερώνονται από οικιακά έπιπλα, όλα περιέχουν δυνητικά επιβλαβείς EDC. Αν δεν μπορείτε να περιορίσετε την έκθεσή σας σε αυτά, φροντίστε τουλάχιστον να έχετε πάντα ένα σωστά αερισμένο περιβάλλοντα χώρο.
8. Σκεφτείτε οικολογικά
Πολλά από τα προϊόντα οικιακής χρήσης μπορούν να περιέχουν EDC. Απορρυπαντικά, απολυμαντικά, αποσμητικά χώρου και δυνατά καθαριστικά είναι κάποια από αυτά. Συνεπώς, εξετάστε τη μείωση της έκθεσής σας σε EDC, αντικαθιστώντας τα ισχυρά οικιακά προϊόντα καθαρισμού με «πράσινες» εναλλακτικές λύσεις. Σήμερα υπάρχει ένα ευρύ φάσμα πράσινων προϊόντων καθαρισμού που διατίθενται σε πολλά σούπερ μάρκετ και καταστήματα. Επίσης, όταν εργάζεστε στον κήπο, αποφύγετε επιβλαβή φυτοφάρμακα και ζιζανιοκτόνα και, αν είναι δυνατόν, επιλέγετε προϊόντα «πράσινης» κηπουρικής.
9. Επιλέξτε προσεκτικά τα καλλυντικά σας
Τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας όπως σαμπουάν, μαλακτικά, μαλλιά, καλλυντικά και αφρόλουτρα ενδέχεται να περιέχουν ουσίες EDC. Η επιλογή προϊόντων που δεν περιέχουν αυτές τις ουσίες μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της πρόσληψης επιβλαβών χημικών ουσιών. Τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας χωρίς parabens έχουν αυξηθεί και είναι διαθέσιμα στα ράφια των σούπερ μάρκετ, με σαφείς δηλώσεις όπως το «paraben free» στο προϊόν, έτσι ώστε οι καταναλωτές να μην χρειάζεται να ξοδέψουν το χρόνο αποκρυπτογράφησης του μεγάλου καταλόγου συστατικών.
