Οι ενδομητρικές συμφύσεις, αποτελούν σοβαρή αιτία υπογονιμότητας, τόσο από πλευράς δυσκολίας στη σύλληψη όσο και ολοκλήρωσης της εγκυμοσύνης, καθώς ευθύνονται για ποσοστά αποβολών που φθάνουν το 80%. Υπεύθυνες για υπογονιμότητα, επανειλημμένες αποβολές, δευτεροπαθή αμηνόρροια (απουσία περιόδου) και ολιγομηνόρροια (ποσότητα αίματος μικρότερη του φυσιολογικού στην περίοδο), αιματόμητρα (πλήρωση της ενδομητρικής κοιλότητας με αίμα), οι ενδομητρικές συμφύσεις οφείλουν τη δημιουργία τους σε πολλές αιτίες.
Τι είναι οι συμφύσεις
Η κοιλότητα της μήτρας είναι επενδεδυμένη από το ενδομήτριο. Αυτή η «επένδυση» αποτελείται από δύο στρώματα: το λειτουργικό στρώμα, το οποίο αποβάλλεται κατά την έμμηνο ρύση και ένα υποκείμενο βασικό, το οποίο είναι απαραίτητο για την αναγέννηση του λειτουργικού στρώματος. Η δημιουργία τραύματος στο βασικό στρώμα, συνήθως μετά από μια διαστολή και απόξεση, μετά από μια αποβολή, ή μετά από έκτρωση, ενδέχεται να προκαλέσει την ανάπτυξη ενδομήτριων ουλών οι οποίες μετατρέπονται σε συμφύσεις και μπορεί να εξαλείψουν την ενδομητρική κοιλότητα σε διάφορους βαθμούς. Διαταραχές της εμμηνορρυσίας, αμηνόρροια, υπομηνόρροια και ολιγομηνόρροια, αποτελούν τα γνωστά συμπτώματα από την ύπαρξη συμφύσεων στο εσωτερικό της μήτρας. Οι ανωμαλίες της περιόδου συχνά, αλλά όχι πάντα, συσχετίζονται με τη βαρύτητα, π.χ.οι συμφύσεις στον τράχηλο της μήτρας, μπλοκάρουν την έμμηνο ρύση. Ο πόνος κατά την έμμηνο ρύση και την ωορρηξία, μπορεί επίσης, να αποδοθεί σε συμφύσεις. Ανάλογα με το βαθμό της σοβαρότητάς τους, μπορεί να οδηγήσει σε στειρότητα, επαναλαμβανόμενες αποβολές, εξωμήτριο κύηση, μαιευτικές επιπλοκές, πόνο από το παγιδευμένο στη μήτρα αίμα. Και βέβαια, το «παγιδευμένο» στη μήτρα αίμα της περίοδου που προκαλούν οι συμφύσεις, μπορεί να οδηγήσει σε ενδομητρίωση.
Το σύνδρομο Asherman, το οποίο χαρακτηρίζεται από εκτεταμένη συνένωση των τοιχωμάτων της κοιλότητας της μήτρας, έχει ως συνέπεια την απουσία κοιλότητας μήτρας και την απουσία περιόδου. Ο Asherman περιέγραψε το 1948 ως «τραυματική αμηνόρροια» τη δευτεροπαθή αμηνόρροια που προκύπτει από τραυματική απόξεση της μήτρας έπειτα από τοκετό, έκτρωση ή από σηπτικές αποβολές. Η αποκατάσταση της κοιλότητας της μήτρας με τη λύση των συμφύσεων στο σύνδρομο Asherman είναι εξαιρετικά δύσκολη, έως αδύνατη.
Η θεραπεία
Οι συμφύσεις θεραπεύονται υστεροσκοπικά. Πριν το χειρουργείο χρειάζεται προσεκτική προεγχειρητική εκτίμηση από τον χειρουργό με ενδοκολπικό υπερηχογράφημα και υστεροσαλπιγγογραφία για να καθοριστεί η έκταση των συμφύσεων, έτσι ώστε να αποφύγει πιθανές επιπλοκές (διάτρηση μήτρας) κατά την ώρα του χειρουργείου. Η θεραπεία της πάθησης γίνεται αμέσως και η ασθενής εξέρχεται μετά από 1-2 ώρες. Φυσικά, τα αποτελέσματα της λύσης των συμφύσεων εξαρτώνται από την έκταση, την εντόπιση, το πάχος και τη μορφολογία αυτών (λεπτές και διαφανείς , ή στερρές και ινώδεις), με τις ήπιες έως μέτριες συμφύσεις να θεραπεύονται συνήθως με επιτυχία. Η εκτεταμένη προσβολή της κοιλότητας της μήτρας ή των φαλλοπιανών πόρων και οι βαθιές βλάβες του μυομητρίου και του ενδομητρίου μπορεί να απαιτήσουν αρκετές χειρουργικές επεμβάσεις. Σε κάθε περίπτωση μετά το χειρουργείο, χορηγείται ένας κύκλος θεραπείας με οιστρογόνα για να ενισχυθεί η εκ νέου ανάπτυξη της επιφάνειας της μήτρας. Μετά την επέμβαση και την ορμονοθεραπεία, τα αποτελέσματα όσον αφορά την επανεμφάνιση φυσιολογικής εμμήνου ρύσεως και κατά συνέπεια την επίτευξη εγκυμοσύνης, είναι συνήθως άριστα.
Συμφύσεις και εγκυμοσύνη
Για να μείνει έγκυος μια γυναίκα μετά από την αφαίρεση των συμφύσεων, θα πρέπει να γίνει εξωσωματική γονιμοποίηση, εκτός αν η μήτρα έχει καταστραφεί τελείως, οπότε δεν θα είναι δυνατή η εγκυμοσύνη ούτε με εξωσωματική. Τώρα αν υπάρξει εγκυμοσύνη μετά τη θεραπεία των ενδομητρικών συμφύσεων, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για μη φυσιολογικό σχηματισμό του πλακούντα και πιθανή αποκόλλησή του. Συμβαίνει, επίσης, ο τράχηλος της μήτρας να μην μπορεί πλέον να υποστηρίξει την αύξηση του βάρους του εμβρύου, η πίεση να αναγκάσει τον πλακούντα σε ρήξη και να προκληθεί πρόωρος τοκετός. Σ’αυτή την περίπτωση σκόπιμο είναι να πραγματοποιηθεί περίδεση του τραχήλου της μήτρας.
