Τι είναι η σπερματέγχυση IUI;

Aπό τις δημοφιλέστερες μεθόδους της ιατρικά υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, η σπερματέγχυση είναι πολύ κοντά στη φυσική διαδικασία της γονιμοποίησης.

Απλή σχετικά διαδικασία κατά την οποία το κατάλληλα επεξεργασμένο και προετοιμασμένο σπέρμα τοποθετείται μέσα στη μήτρα της γυναίκας, αποτελεί τη συνηθέστερη μέθοδο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Εφαρμόζεται όταν:

• Ο σύντροφος πάσχει από ήπιας έως μέτριας βαρύτητας ολιγοασθενοσπερμία
• υπάρχει πρόβλημα στυτικής δυσλειτουργίας στο σύντροφο
• έχει διαπιστωθεί ανεξήγητη υπογονιμότητα στους συντρόφους
• υπάρχουν προβλήματα ωοθυλακιορρηξίας
• έχουν διαγνωστεί προβλήματα στον τραχήλου (ανεπάρκεια της τραχηλικής βλέννης ή τραχηλική βλέννη εχθρική προς το σπέρμα, συμφύσεις και ούλωση στο επίπεδο του τραχήλου οι οποίες παρατηρούνται μετά από επεμβάσεις στον τράχηλο για αφαίρεση βλαβών από τον ιό HPV)
• πρόκειται να χρησιμοποιηθεί σπέρμα δότη

Απαραίτητες προϋπόθεσεις για τη γυναίκα, να  έχει διαβατές σάλπιγγες (ή έστω η μία σάλπιγγα), να έχει φυσιολογικό ορμονικό προφίλ και να είναι κάτω των 35 ετών ώστε να έχει υψηλές πιθανότητες επιτυχίας, καθώς οι πιθανότητες επιτυχίας σε ηλικίες άνω των 35 μειώνονται σημαντικά.

1. Ο έλεγχος του σπέρματος

Προκειμένου να είναι βέβαιος ο γιατρός για την ποιότητα του σπέρματος, σκόπιμο είναι να πραγματοποιηθεί η ανάλυση του σπέρματος, το λεγόμενο σπερμοδιάγραμμα. Η συλλογή του σπέρματος μπορεί να γίνει είτε στο σπίτι, είτε στην κλινική μας, σε ιδιωτικό δωμάτιο. Αν το σπέρμα μεταφερθεί από το σπίτι, θα πρέπει να τηρηθούν με ακρίβεια κάποιες οδηγίες για τη σωστή συλλογή και τη μεταφορά του. Σε κάθε περίπτωση όμως συνιστάται η αποχή από τη σεξουαλική επαφή και την εκσπερμάτωση για 2 – 5 ημέρες πριν από τη συλλογή του δείγματος, διαφορετικά η μέτρηση μπορεί να είναι χαμηλή. Από την άλλη, αν η τελευταία εκσπερμάτωση ήταν πάνω από 15 ημέρες πριν, πολλά από τα σπερματοζωάρια μπορεί να είναι ακίνητα και να υπάρχει μεγάλο ποσοστό ανώμαλων μορφών. Αφού τηρηθούν όλα τα προηγούμενα, ο έλεγχος που ακολουθεί εξετάζει τα εξής:

• την ποσότητα της εκσπερμάτωσης, με τη φυσιολογική ποσότητα να κυμαίνεται από 1 έως 5 ml
• το ιξώδες, όπου το σπερματικό υγρό θα πρέπει να ρευστοποιείται σε περίπου 30 λεπτά ώστε να επιτρέψει τα σπερματοζωάρια να κινηθούν ελεύθερα
• το  pH, το οποίο θα πρέπει να είναι αλκαλικό και να κυμαίνεται από 7,2 έως 7,7
• τις βιοχημικές παραμέτρους του σπέρματος όπως είναι η ακροσίνη, η καρνιτίνη και η φρουκτόζη
• την κινητικότητα, τον αριθμό, τη ζωτικότητα και τη μορφολογία των σπερματοτοζωαρίων

Αν υπάρχουν ήπια προβλήματα του σπέρματος (όπως ο μειωμένος αριθμός, η χαμηλή κινητικότητα και η μη-φυσιολογική μορφολογία των σπερματοζωαρίων), θα πρέπει πρώτα να αντιμετωπιστούν, προτού πραγματοποιηθεί η σπερματέγχυση.

2. Η παρακολούθηση της συντρόφου

Η σπερματέγχυση μπορεί να εφαρμοσθεί είτε σε φυσικό κύκλο είτε μετά από φαρμακευτική διέγερση της συντρόφου για την πρόκληση πολλαπλής ωοθυλακιογένεσης. Η τελευταία συνοδεύεται από διαδοχικά υπερηχογραφήματα και ορμονικές εξετάσεις και η  ωοθυλακιορρηξία είτε επιτυγχάνεται μόνη της είτε προγραμματίζεται 36 ώρες μετά από τη χορήγηση χοριακής γοναδοτροπίνης, όταν το ωοθυλάκιο ή τα ωοθυλάκια έχουν φθάσει στα απαιτούμενα υπερηχογραφικά κριτήρια.

3. Η λήψη και η επεξεργασία του σπέρματος

Όταν καθοριστεί η ημέρα και η ώρα της σπερματέγχυσης, το δείγμα συλλέγεται λίγο πριν από το σύντροφο και στη συνέχεια επεξεργάζεται από τους εμβρυολόγους προκειμένου να επιλεγούν όλα τα ώριμα, καλής κινητικότητας και μορφολογίας σπερματοζωάρια. Συνήθως γίνεται φυγοκέντρηση σε καλλιεργητικά υλικά διαβαθμισμένης πυκνότητας ώστε να απομονωθούν τα σπερματοζωάρια τα οποία έχουν προωθητική κινητικότητα από τα υπόλοιπα κύτταρα και το σπερματικό υγρό. Κατόπιν συγκεντρώνονται σε μικρό όγκο θρεπτικού υλικού για να βελτιωθεί η γονιμοποιητική τους ικανότητα και να πραγματοποιηθεί η έγχυση του δείγματος στη μήτρα.

Η σπερματέγχυση μπορεί να πραγματοποιηθεί και με σπέρμα δότη, είτε επειδή η γυναίκα δεν έχει σύντροφο είτε επειδή ο σύντροφός της έχει αζωοσπερμία. Αξίζει όμως να τονίσουμε ότι ακόμα και σε περιστατικά αζωοσπερμίας, μπορεί να γίνει βιοψία όρχεος και να ληφθούν σπερματοζωάρια για να χρησιμοποιηθούν σε εξωσωματική γονιμοποίηση.

Τα ποσοστά επιτυχίας μιας απερματέγχυσης κυμαίνονται από 10-25%, ποσάστά αρκετά υψηλα, δεδομένου ότι με τη φυσική διαδικασία της σεξουαλικής επαφής οι πιθανότητες εγκυμοσύνης είναι περίπου 18% ανά κύκλο. Και βέβαια για να ισχύσουν τα πιο πάνω ποσοστά θα πρέπει να έχει προηγηθεί η  άρτια αξιολόγηση του ζευγαριού, η προσεκτική παρακολούθηση του κύκλου και η σπερματέγχυση να γίνει μόνο εφόσον μετά την προετοιμασία του δείγματος, τα σπερματοζωάρια είναι πάνω από 2 εκατομμύρια και έχουν πολύ καλή κινητικότητα.

Επίσης, είναι ευνόητο ότι οι πιθανότητες εγκυμοσύνης με σπερματέγχυση είναι οι καλύτερες δυνατές, όταν η σπερματέγχυση συνδυάζεται με διέγερση των ωοθηκών και πρόκληση ωορρηξίας (συνήθως με ενέσιμα ορμονικά σκευάσματα). Στις περιπτώσεις αυτές, οι πιθανότητες αυξάνονται λόγω της παραγωγής και της απελευθέρωση μεγαλύτερου αριθμού ωαρίων, αντί για το ένα και μόνο ωάριο που συνήθως απελευθερώνεται σε ένα φυσικό κύκλο. Αν μετά από 2-4 κύκλους σπερματέγχυσης δεν υπάρξει εγκυμοσύνη το επόμενο βήμα είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση.